بیمه شخص ثالث، بیمه ای اجباری برای تمام دارندگان وسایل نقلیه زمینی در برابر خسارات جانی و مالی وارد شده به اشخاص ثالث است.در بیمه شخص ثالث، مالك وسيله نقليه شخص اول به شمار مي آيد(كه در اكثر بيمهنامه ها تحت عنوان بيمهگزار شناخته مي شود)، شخص ثاني شركت بيمه است كه متعهد به جبران هزينه ها طبق قرارداد است (كه در بيمه نامه با عنوان بيمهگر درج مي شود) و در نهايت شخص ثالث فرد زيان ديده در حوادث رانندگي است (كه منظور غير از راننده مقصر است). تمامي اشخاصي كه در يك حادثه تصادف، زيان مالي و جاني مي بينند، تحت پوشش بيمه شخص ثالث قرار گرفته و اين بيمه هزينه هاي مربوط به درمان، فوت و خسارات وارد شده به اموال را جبران مي كند. در اين گونه اتفاقات، راننده مقصر هم مي تواند از مزاياي بيمه حوادث راننده كه شاخه اي جديد از بيمه شخص ثالث به شمار مي آيد استفاده كند.
بیمه شخص ثالث دو نوع خسارات مالی و جانی یا همان خسارات بدنی شخص ثالث را پوشش می دهد و بیمهگر متعهد به پرداخت حداکثر پوشش بیمه شخص ثالث اتومبیل برای جبران خسارت های جانی و مالی مطابق حداکثر تعهدات توافقی در بیمهنامه شخص ثالث است.
خسارت مالی: خسارتهایی كه به اموال اشخاص ثالث وارد میشود مانند تصادف و خسارت به خودروی ثالث.چنین خسارت هایی، زیان مادی شخص ثالث دارنده وسیله نقلیه موضوع بیمه را شامل می گردد.
خسارت بدنی: خسارت های جانی اشخاص ثالث که شامل فوت، نقص عضو و هزینه های پزشکی ناشی از حادثه با موضوع بیمه باشد.خسارت بدنی پرداختی یا همان دیه یا ارش (دیه ای که مقدار آن در شرع مقدس مشخص نشده است) به نوع صدمه بدنی مانند شکستگی ، نقص عضو و از کار افتادگی جزئی یا کلی ـ موقت یا دائم ـ دیه فوت و هزینه معالجه اشخاص ثالث در اثر حوادث تحت پوشش بیمه شخص ثالث بستگی دارد.
مبنای محاسبه حق بیمۀ شخص ثالث و میزان پوشش مالی و بدنی آن، دیۀ کامل یک انسان در ماه حرام (چهار ماه : ذی القعده، ذی الحجه، محرم و رجب ماههای حرام در تقویم قمری به شمار میآیند) است. میزان دیۀ شخص فوت شده در حادثۀ رانندگی برحسب مبالغ مذکور تعیین می گردد. بر همین اساس، هر ساله، بیمۀ مرکزی حداقل و حداکثر حق بیمه شخص ثالث را بر اساس نرخ دیه و تعداد سیلندر وسیلۀ نقلیه به شرکتهای بیمه اعلام می کند. میزان دیه کامل تعیین شده توسط قوه قضاییه در سال 1401 معادل 800 میلیون تومان در ماه حرام و در ماه غیرحرام معادل 600 میلیون تومان مشخص شد.
کاربری خودرو نشان دهنده میزان احتمال ریسک بروز حادثه آن حین رانندگی است. خودروهایی نظیر تاکسیها یا خودروهای آموزش رانندگی به دلیل ذکر شده بیشتر در معرض حوادث رانندگی هستند و بیمهگزاران این خودروها، باید حق بیمه شخص ثالث بیشتری پرداخت کنند.کاربریهایی که باعث افزایش حق بیمه شخص ثالث می شوند:
دیرکرد در تمدیدی بیمه شخص ثالث جریمه دیرکرد و افزایش قیمت بیمه شخص ثالث را در پی دارد. این خسارت دیرکرد به صورت روزشمار محاسبه شده و به حق بیمه با توجه به نوع خودرو افزوده میشود. اگر مدت اعتبار بیمه نامه شخص ثالث منقضی شده باشد و حادثه دارای خسارت مالی یا جانی رخ دهد، بیمهگر تعهدی در قبال پرداخت خسارت ندارد و خود شخص مالک خودرو یا وسیله نقلیه زمینی باید خسارت را پرداخت کند. جریمۀ دیرکرد بیمۀ شخص ثالث به ازای هر روز معادل تقسیم حق بیمۀ کامل بدون تخفیف یک سال خودرو بر تعداد متعارف روزهای سال یعنی ۳۶۵ است. علاوه بر این، بابت هر روز دیرکرد، باید جریمه بیمه شخص ثالث نیز به اضافه مبلغ یاد شده پرداخت شود که میزان آن سالانه توسط سازمان بیمه مرکزی اعلام می گردد.
هر سال، کمترین و بیشترین میزان پوشش مالی بیمه های شخص ثالث ماشین از جانب بیمۀ مرکزی تعیین می گردد؛ اما بیمهگزار میتواند با پرداخت حق بیمه بیشتر، پوشش مالی بیشتری دریافت کند.
حداقل پوشش مالی بیمه شخص ثالث که در سال 1401 توسط بیمه مرکزی تعیین شده است، 20 میلیون و حداکثر پوشش مالی در بیشتر شرکتهای بیمه 400 میلیون تومان است برخی شرکتهای بیمهگر نظیر بیمه شخص ثالث ایران حداکثر پوشش مالی بیمه شخص ثالث را 400 میلیون تومان اعلام کرده اند.